«Δεν θα είμαστε απλά ο ΣΥΡΙΖΑ των κάτω των 30»

Συνέντευξη με τον γραμματέα του Κ.Σ. της Νεολαίας Συνασπισμού, Ηλία Χρονόπουλο

Μια από τις σημαντικότερες αγωνιστικές παρουσίες που έχει αναδείξει τα τελευταία χρόνια ο χώρος της ριζοσπαστικής Αριστεράς, ο Ηλίας Χρονόπουλος, είναι από τη Δευτέρα το πρωί ο νέος γραμματέας της Νεολαίας Συνασπισμού.   Η λήξη του 7ου -και τελευταίου- συνεδρίου της οργάνωσης εγκαινιάζει μια νέα διαδρομή, κατάληξη της οποίας θα είναι η συγκρότηση της Νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ: η διαδρομή αυτή, ο προβληματισμός που αναπτύχθηκε στο Συνέδριο για τη νεολαία και τον ΣΥΡΙΖΑ, και τα ζητήματα που θέτει η πορεία του τελευταίου προς την κυβέρνηση της Αριστεράς, ήταν τα βασικά σημεία της ενδιαφέρουσας συζήτησης που είχαμε με το νέο γραμματέα λίγες μέρες μετά την εκλογή του. Το 7ο Συνέδριο της Νεολαίας Συνασπισμού ήταν και το τελευταίο, ενόψει της δημιουργίας μιας κοινής οργάνωσης νεολαίας του ΣΥΡΙΖΑ. Όμως, στις τρεις μέρες που διήρκεσε, το συνέδριο συζήτησε πολύ περισσότερα πράγματα. Θέλεις τα συνοψίσεις; Το Συνέδριο, όπως ήταν αναμενόμενο άλλωστε, συζήτησε πολύ περισσότερα, ακριβώς γιατί τα στοιχήματα που έχουμε μπροστά μας είναι πολύ μεγάλα. Τόσο η προοπτική μιας κυβέρνησης της Αριστεράς, όσο και η κουβέντα για μια αριστερή νεολαιίστικη στρατηγική, μας θέτουν επιτακτικά το ερώτημα: τι ρόλο θέλουμε να παίξει η νέα γενιά σε μια διαφορετική πορεία για την κοινωνία και τους «από κάτω»; Τι ρόλο θα έχουν οι νέες και οι νέοι σε μια προσπάθεια ανατροπής του υπάρχοντος αφ΄ ενός, οικοδόμησης ενός εναλλακτικού υποδείγματος οργάνωσης της παραγωγής και της καθημερινότητας αφ΄ ετέρου; Το ερώτημα λοιπόν αυτό ανοίγει μια σειρά από άλλα ερωτήματα, που επιχειρήσαμε να απαντήσουμε στο Συνέδριο: πώς παλεύουμε για την ανατροπή της σημερινής κατάστασης καθιστώντας τους νέους και τις νέες συμμέτοχους στον αγώνα αυτό; Πώς μπορούμε να φανταστούμε μια νέα σχέση της νεολαίας με την πολιτική, και άρα τι οργάνωση χρειαζόμαστε γι’ αυτό το σκοπό; Πώς φανταζόμαστε την κυβέρνηση της Αριστεράς και ποια θέλουμε να είναι η σχέση αυτής της κυβέρνησης με τα κινήματα; Τι χαρακτήρα θέλουμε να έχει μια τέτοια κυβέρνηση και πώς εντάσσεται σ’ ένα συνολικότερο σχέδιο κοινωνικού μετασχηματισμού, με στόχο τον σοσιαλισμό; Όλα τα παραπάνω αποτέλεσαν κεντρικούς προβληματισμούς του Συνεδρίου μας. Αποφύγαμε την παγίδα της απλής εξιστόρησης των κατορθωμάτων της Νεολαίας Συνασπισμού και των ευχολογίων για τη Νεολαία ΣΥΡΙΖΑ. Αντί γι’ αυτά, αξιοποιήσαμε, νομίζω με προωθητικό τρόπο, τις εμπειρίες και τα συμπεράσματα από την πλούσια συμμετοχή της οργάνωσής μας στα «μεγάλα» και τα «μικρά» κοινωνικά κινήματα. Σχηματικά έστω, τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχουν δύο ισχυρές «τάσεις» όσον αφορά τις πολιτικές οργανώσεις νεολαίας. Η πρώτη αφορά κυρίως τα αστικά κόμματα, το ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ, και σύμφωνα με αυτήν, η νεολαία δεν είναι παρά «φυτώριο» στελεχών και εκλογικός μηχανισμός του κόμματος. Η άλλη αφορά κυρίως τα κόμματα της Αριστεράς, όπου οι ορανώσεις νεολαίας είναι κυρίως μηχανισμοί «προπαγάνδας» και κινητοποίησης από τη μια, προνομιακοί χώροι υποδοχής νέων μελών από την άλλη. Πώς στέκονται, η Νεολαία Συνασπισμού σήμερα και η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ αύριο, απέναντι σε αυτές τις τάσεις;  Παρά τη μεγάλη συμβολή τους στους κοινωνικούς και πολιτικούς αγώνες, είναι γεγονός πως τα τελευταία χρόνια οι αριστερές νεολαίες δυσκολεύονται να οικοδομήσουν ένα μοντέλο παρέμβασης που να μπορέσει να εμπνεύσει και να κινητοποιήσει μαζικά τις νέες και τους νέους σε καθημερινό επίπεδο. Συνεπώς, ένα σημείο στο οποίο πρέπει να σταθούμε είναι το πώς θα μπορεί η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ να μην είναι απλά «ο ΣΥΡΙΖΑ των κάτω των 30». Να είναι, αντίθετα, μια οργάνωση που θα συσπειρώνει γύρω της νέες και νέους σε μαζική κλίμακα, στη βάση ενός νεολαιίστικου λόγου και μιας αντίστοιχης πρακτικής. Να είναι μια οργάνωση που θα απαντά μεν στα προβλήματα των νέων ανθρώπων αλλά, πολύ περισσότερο, θα τους καθιστά συμμέτοχους σε μια συλλογική προσπάθεια: να σκεφτούμε λύσεις, να αυτοοργανωθούμε, να σπάσουμε την αδράνεια, να δημιουργήσουμε κάτι διαφορετικό, συμβάλλοντας στην ανατροπή της υφιστάμενης κατάστασης. Για όλα αυτά είναι σημαντική υπόθεση η αναζωογόνηση των υφιστάμενων συλλογικών διαδικασιών της νεολαίας, ώστε οι νέοι να παίρνουν τις ζωές τους στα χέρια τους και να μην υποκύπτουν στην παραίτηση και την απόγνωση. Εδώ και πολλά χρόνια, όμως, παρά την εμφάνιση σοβαρών κινημάτων –και παρά τις σχετικές προσπάθειες της Αριστεράς–, οι νέες και οι νέοι δεν επιλέγουν την κομματική ένταξη και δεν φαίνονται διατεθειμένοι να αναλάβουν τη δέσμευση να ανήκουν σε ένα κόμμα. Πού το αποδίδεις; Πώς σκέφτεται να αντιμετωπίσει το φαινόμενο αυτό η Νεολαία του ΣΥΡΙΖΑ; Η κρίση του κομματικού φαινομένου έχει πολλαπλές αιτίες και πολλαπλές εκφάνσεις. Είναι η έντονη παρουσία του αντι-πολιτικού στοιχείου στη νεολαία, είναι η απουσία συλλογικών δομών και χώρων συνάντησης, άρα και δυνάμει πολιτικοποίησης των νέων ανθρώπων, αλλά και τα νέα δεδομένα της κρίσης, που εξαντλούν το χρόνο των νέων και καθιστούν την κομματική ένταξη μια επιλογή για την οποία πρέπει να συνυπολογιστούν πολλά. Χρειαζόμαστε λοιπόν μια παρέμβαση πολύμορφη, που να «χωράει» νέους και νέες με διαφορετικές δυνατότητες συμμετοχής. Στον πυρήνα αυτού του νέου μοντέλου παρέμβασης βρίσκεται η συγκρότηση και η αναζωογόνηση –όπου αυτές υπάρχουν– συλλογικών δομών αντίστασης και δημιουργίας, σε μια ριζοσπαστική και ανατρεπτική κατεύθυνση. Ενδεικτικά αναφέρω τα παρακάτω: συνελεύσεις ανέργων, φοιτητικοί σύλλογοι, σωματεία βάσης, συνεταιρισμοί, πολιτιστικά στέκια, δίκτυα αλληλεγγύης κοκ. Σκοπός είναι η κομματική ένταξη σε μια νεολαία να γίνει συνώνυμη μιας καθημερινής δραστηριότητας που αξιοποιεί την έμπνευση, τις δεξιότητες, τις δυνατότητες και τη φαντασία των νέων ανθρώπων, καθιστώντας τους συμμέτοχους τόσο στην πάλη για την ανατροπή των μνημονιακών κυβερνήσεων, όσο και στην οικοδόμηση ενός εναλλακτικού υποδείγματος οργάνωσης των ζωών μας. Στο συνέδριο έγινε πολύς λόγος για το «πολιτιστικό αντιπαράδειγμα», όπως το λέτε - την «αντικουλτούρα» με την οποία επιδιώκετε να ταυτιστεί μία ολόκληρη γενιά. Κάποιος θα έλεγε ότι αυτή είναι μια πολυτελής συζήτηση τη στιγμή που έξι στους δέκα νέους είναι άνεργοι, κι ότι οι προτεραιότητες θα έπρεπε να είναι διαφορετικές. Τι πιστεύεις; Πρέπει να σκεφτούμε ξανά πάνω στη σημασία του πολιτισμού ως ενοποιητικού παράγοντα των νέων κι άρα ως πεδίου όπου η παρέμβαση μιας μαζικής νεολαιίστικης αριστερής οργάνωσης δεν έχει διεκπεραιωτικό χαρακτήρα, αλλά αντίθετα, βρίσκεται στον πυρήνα της ίδιας μας της καθημερινής πρακτικής. Τα πολιτιστικά στέκια μπορούν να γίνουν χώρος συνάντησης των νέων κι άρα ένα σημείο εκκίνησης για να σπάσουν οι νέοι και οι νέες την απομόνωση. Μην ξεχνάμε ότι από τους έξι στους δέκα που είναι άνεργοι, οι περισσότεροι βρίσκονται σπίτι τους βιώνοντας την ανεργία ως μια προσωπική αποτυχία, ενώ την ίδια στιγμή η εξάρτησή τους από το χαρτζιλίκι των γονιών (που κι αυτό μειώνεται) τους αποκλείει από μια σειρά προσωπικές δραστηριότητες και απολαύσεις. Ο πολιτισμός λοιπόν –με την έννοια των στεκιών αλλά και μιας νέας καλλιτεχνικής δημιουργίας– δεν είναι ένα παρεπίμπτον ζήτημα, κάτι που το αναφέρουμε κι αυτό μεταξύ άλλων. Είναι ένα ζήτημα στο οποίο πρέπει να επενδύσουμε, καθιστώντας το βασικό άξονα της πρακτικής μας σε μια προσπάθεια να σπάσουμε την απομόνωση και την απόσυρση των νέων. Ας μην ξεχνάμε εδώ το ζήτημα του φασισμού: ο πολιτισμός είναι από τις βασικές γραμμές άμυνας απέναντι στην αυξανόμενη επιρροή της Χρυσής Αυγής στους νέους και τις νέες. Στο νέο Κεντρικό Συμβούλιο αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, και μια ενισχυμένη γυναικεία παρουσία. Τι σημαίνει μια τέτοια παρουσία για την πολιτική της ριζοσπαστικής Αριστεράς; Αρκεί η παρουσία αυτή για να ξεπεραστεί ένας καταμερισμός ρόλων που συνδέονται με τα φύλα –ένας καταμερισμός που μάλλον δεν σταματά έξω από την πόρτα των οργανώσεων της Αριστεράς; Προφανώς και δεν αρκεί. Άλλωστε πρέπει να εξετάζουμε κάθε φορά το γενικό πρότυπο του στελέχους που διαμορφώνουμε. Δεν θέλουμε δηλαδή την αναπαραγωγή ενός κλασικού «αντρικού φοιτητικού» μοντέλου στελέχους. Με άλλα λόγια, το στοίχημα είναι το πώς το ζήτημα του φύλου δεν θα αποτελεί κομμάτι του προτύπου του στελέχους που θέλουμε – είτε από την αντρική είτε από τη γυναικεία σκοπιά–, και ως προς αυτό έχουμε προφανώς ακόμα αρκετά βήματα μπροστά μας. Από την άλλη, όμως, έχουμε κάνει κι αρκετά βήματα, πολύ περισσότερα από αντίστοιχες νεολαιίστικες οργανώσεις της αριστεράς, πράγμα που αποτυπώνεται και στη συγκρότηση των δευτεροβάθμιων οργάνων μας. Μην ξεχνάμε, ότι από την αρχή της χρονιάς και στις τρεις μεγάλες πόλεις της Ελλάδας (Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Πάτρα) έχουμε γυναίκες γραμματείς Σπουδάζουσας - ιστορική πρωτοτυπία για νεολαιίστικη αριστερή οργάνωση! Αν η σκοτεινή όψη του νομίσματος είναι ο εκφασισμός της πολιτικής ζωής και τμημάτων της κοινωνίας εν μέσω κρίσης, η φωτεινή είναι η δυνατότητα της Αριστεράς –της πιο «αριστερής» Αριστεράς από το 1974– να αναλάβει την διακυβέρνηση. Είπατε, ωστόσο, αρκετές φορές ότι η κυβέρνηση δεν θα πέσει στα χέρια του ΣΥΡΙΖΑ ως «ώριμο φρούτο», ενώ φαίνεται να υπάρχει και μια ισχυρή ευαισθησία ως προς την προάσπιση των αξιών –της «ταυτότητας» της Αριστεράς– στο δρόμο προς την κυβέρνηση. Τι εννοείτε με αυτά; Στο πρώτο σκέλος εννοούμε το μάλλον αυτονόητο, ότι δεν θα πέσουν αν δεν τους ρίξουμε, και πως για να έρθει (και να σταθεί) η Αριστερά στα πράγματα, θα χρειαστεί ένα μαζικό κίνημα που και να απαιτεί αλλά και να υλοποιεί την ανατροπή στο σήμερα. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ –προφανώς και η νεολαία του– κομμάτι της αυτοοργάνωσης της κοινωνίας και των «από κάτω». Πώς; Με μια διπλή έννοια: τόσο αναφορικά με την ανάγκη αντίστασης απέναντι στην επίθεση που δεχόμαστε από την κυβέρνηση και τη μνημονιακή πολιτική, όσο και με την ανάγκη να στήσουμε από τώρα μια διαφορετική σχέση του κόσμου με την πολιτική, σπάζοντας την ανάθεση και οικοδομώντας δομές μιας δυνάμει αντι-εξουσίας από τα κάτω. Με τις δομές αυτές είναι δεμένη η «μοίρα» μιας κυβέρνησης της Αριστεράς - και αυτό ισχύει και αντιστρόφως. Από εκεί και πέρα, η υπεράσπιση των αξιών της Αριστεράς σε μια τέτοια υπόθεση δεν έχει το χαρακτήρα αυτιστικής προσκόλλησης σε ιδεώδη και προλήψεις για τον «απαίδευτο» λαό. Αντίθετα, θεωρούμε ότι μια διαφορετική πορεία για τον κόσμο της εργασίας και της νεολαίας είναι ταυτόσημη με την αναγωγή της ισότητας, της αλληλεγγύης και του σεβασμού στο διαφορετικό σε «κοινή λογική» των «από κάτω». Συνεπώς, αυτή η μεθοδολογία από πλευράς νεολαίας εκτιμούμε ότι είναι και η προσφορότερη για να γίνει πραγματικότητα η κυβέρνηση της Αριστεράς και η πορεία για τον κοινωνικό μετασχηματισμό. Ο άλλος τρόπος θα ήταν να αγνοήσουμε ότι και οι αντίπαλοί μας κάνουν πολιτική με βάση τις δικές τους αξίες. Όμως, αν το αγνοήσουμε αυτό, αν πούμε δηλαδή ότι βάζουμε στην άκρη ένα μεγάλο μέρος της πολιτικής ατζέντας για να το ξαναπιάσουμε όταν θα έχουμε γίνει κυβέρνηση, στην πραγματικότητα οικοδομούμε έναν γίγαντα με πήλινα πόδια. Μεγάλο μέρος της συζήτησης στο συνέδριο αφορούσε την λειτουργία της οργάνωσης και τον εκδημοκρατισμό της. Κάπως έτσι, όμως, φάνηκε να έρχονται σε δεύτερη μοίρα σημαντικά ζητήματα επικαιρότητας, όπως η κρίση στην Κύπρο, αλλά και άλλα, που αφορούν τη διεθνή σκηνή (Ευρώπη, Αραβική Άνοιξη). Πού οφείλεται αυτό; Χρειάζεται πάντα μια ισορροπία όταν διεξάγεται μια εσωκομματική συζήτηση, ανάμεσα σε ζητήματα που αφορούν τη συγκυρία και ζητήματα που άπτονται της λειτουργίας της οργάνωσης και που δεν μπορεί παρά να συζητιούνται σε συνέδρια όπως αυτό. Στην περίπτωσή μας, μια τέτοια συζήτηση –η σύζητηση για την εσωτερική λειτουργία και τον εκδημοκρατισμό–  πήγαινε χέρι-χέρι με τη συζήτηση για μια αυτόνομη νεολαιίστικη στρατηγική. Ήταν η πρώτη φορά που ανοίξαμε με σοβαρούς όρους τη συζήτηση αυτή στο εσωτερικό μας. Μάλλον φυσιολογικά, λοιπόν, μια τέτοια συζήτηση, πρωτόγνωρη και πολυδιάστατη, φάνηκε να εκτοπίζει ενίοτε άλλα θέματα, χωρίς να σημαίνει ότι αυτά δεν χρήζουν σκέψης και ανάλυσης. Σε κάθε περίπτωση, τα συνέδρια κρίνονται πάντα για το αν και σε ποιο βαθμό χαράσσουν γραμμές πλεύσης για το επόμενο διάστημα, για το αν εξοπλίζουν τα μέλη και αν βοηθούν μια οργάνωση να κάνει βήματα μπροστά, ενισχύοντας την ταυτότητά της και σηματοδοτώντας την ωρίμασή της μπροστά στην εκάστοτε συγκυρία. Ως προς αυτό το κριτήριο, το συνέδριό μας ήταν ένα επιτυχημένο συνέδριο. REDNotebook