Η μυθολογία της ακαδημαϊκής αιωνιότητας

 του Χλωπσιούδη δήμου *
 Τις τελευταίες μέρες το Υπουργείο Παιδείας ξεκίνησε μία επικοινωνιακή εκστρατεία κατά των λεγόμενων “αιώνιων” φοιτητών. Ως αιώνιος φοιτητές θεωρείται εκείνος ο οποίος έχει καλύψει το διπλάσιο χρόνο των προβλεπόμενων ετών φοίτησης και με βάση το νόμο Διαμαντοπούλου πρέπει να διαγράφεται.

Δηλαδή, αν κάποιος φοιτητής επειδή εργάζεται και δεν μπορεί να παρακολουθήσει τα διδακτικά αντικείμενα, θα διαγραφεί. Αν κάποιος φοιτητής ήταν άρρωστος ή στρατεύσιμος ή είχε άλλες ατυχίες που τον εμπόδισαν να ακολουθήσει το ακαδημαϊκό πρόγραμμά του, διαγράφεται.
Σύμφωνα με τα φιλελεύθερο δόγμα οι αιώνιοι κοστίζουν στο κράτος και κλέβουν χρήματα των φορολογούμενων (που κι έτσι να ήταν με τόση υψηλή φοροδιαφυγή και φοροαπαλλαγή μάλλον αλλού θα αναζητούσαμε τα αίτια). Κι όμως ένα ανενεργός φοιτητής δεν κοστίζει τίποτα στην κοινωνία. Έχει χάσει προ πολλού (ν+50%) το δικαίωμα σε δωρεάν σίτιση, σε δωρεάν στέγαση, σε συγγράμματα, δε δικαιούται πάσο ή κάποιο άλλο φοιτητικό όφελος κι έκπτωση κάθε λογής.

Μήπως θεωρούν ότι κοστίζει η καταγραφή του στις λίστες; Γιατί τελικά τελικά κανέναν δεν ενοχλεί αν είμαι ανενεργός φοιτητής κάποιας σχολής, εφόσον δε δικαιούμαι καμίας κρατικής δαπάνης.

Η διαγραφή δεν βοηθάει τίποτα απολύτως. Απλά μειώνει τον αριθμό των πιθανών πτυχιούχων και δείχνει τη θατσερική διάθεση της κυβέρνησης απέναντι στην ακαδημαϊκή μυθολογία περί αιωνιότητας.

Το μέτρο έρχεται ως προεόρτιο της συγχώνευσης Τμημάτων και Σχολών. Οι Σχολές έτσι θα έχουν λιγότερους φοιτητές στα χαρτιά και θα φανεί πιο εύκολη η συγχώνευση και η μετακίνηση των ενεργών φοιτητών και το κλείσιμο των Σχολών (ειδικά σε ορισμένα ΤΕΙ όπου οι φοιτητές δεν πατάνε καν γιατί ήταν η τελευταία τους επιλογή ή δεν έχουν χρήματα για μετακόμιση).

Το μέτρο δεν αποσκοπεί βέβαια ούτε στην οικονομία ούτε στην εύκολη εισαγωγή, αλλά μόνο αποσκοπεί στη μείωση των πτυχιούχων που θα οδηγήσει με τη σειρά της στη μείωση του εξειδικευμένου εργατικού δυναμικού ανωτάτων ιδρυμάτων. Στόχος είναι να καταργηθούν ιδρύματα που θα χαρακτηριστούν μισοπεθαμένα και χαμηλότεροι μισθοί για τους εργοδότες. Και το μέτρο αυτό δεν είναι άσχετο από τον έλεγχο του αριθμού των εισακτέων φοιτητών (βλ. μειώσεις εισακτέων ή/και επιβολή της αντιπαιδαγωγικής, αντεπιστημονικής και αδικαιολόγητης "βάσης του 10").

Κάποιοι πολίτες εγείρουν ζητήματα ηθικής για τους αιώνιους φοιτητές. Αν και δεν καταλαβαίνω πού αντιβαίνει η ηθική τους με τη ζωή των άλλων και τις επιλογές του (σε σημείο ποινικοποίησης των επιλογών των άλλων) εφόσον δεν τους επιβαρύνει οικονομικά ή κοινωνικά. Το αξίωμα εμείς πώς το καταφέραμε, με αφήνει εντελώς αδιάφορο όπως μας αφήνει αδιάφορη η σεξουαλική επιλογή. Ορισμένοι άλλοι φοβούνται ότι δε θα βγουν καλοί επιστήμονες (επειδή δεν παρακολουθούν τακτικά) και πρέπει να διαγραφούν.

Πρόκειται για -ηθικολόγους- κριτές με έντεχνα επιχειρήματα πίσω από τα οποία λανθάνει η κανιβαλιστική επιθυμία για λιγότερους -πράγματι- πτυχιούχους ώστε οι ίδιοι έχοντας ήδη αποφοιτήσει να έχουν λιγότερο ανταγωνισμό. Αφού εμείς πήραμε πτυχίο, οι υπόλοιποι δε μας νοιάζουν, ακόμα κι έχουν ατυχίες στη ζωή τους κι ελπίδες να αποκτήσουν πτυχίο στο μέλλον.

Το μέτρο βέβαια παράλληλα με την απειλή της διαγραφής προωθεί την εντατικοποίηση των σπουδών. Ωστόσο, τούτο δεν το βλέπω ως κάτι κακό. Επειδή κάνουμε για λόγο για το διπλάσιο των προβλεπόμενων σπουδών φοίτησης, στην περίπτωση του ενεργού φοιτητή, θεωρείται αυτονόητο ότι θα τελειώσει σε τόσο χρόνο. Το ζήτημα των κενών αιθουσών, η απουσία εργασιών κλπ, με ενοχλεί γενικώς. Ωστόσο, όλα θέλουν μέτρο.

Η ακαδημαϊκή δεοντολογία δεν αλλάζει με διαγραφές ή απειλές και εξοντωτικές ποινές εφόρου ζωής. Η ακαδημαϊκή δεοντολογία οφείλει να είναι συνεχώς υπό αναθεώρηση και αμφισβήτηση.

Όπως σημειώνει και ο Χρήστος Κάτσικας (βλ.λευκές κόλλες σε μαύρο μέλλον)η ανατροπή στις καταστάσεις ανέτρεψε όλα τα δεδομένα και πεποιθήσεις. Το κλειδί του παραδείσου, το πανεπιστήμιο, που την προηγούμενη περίοδο πρόβαλε σαν το σκαλοπάτι που έπρεπε ν ανέβουν τα παιδιά των λαϊκών οικογενειών για να αποκατασταθούν-εξασφαλιστούν, δεν υπάρχει πια. Τα πτυχία έχουν χάσει την αποτελεσματικότητα που είχαν στο παρελθόν ως μέσα επαγγελματικής προώθησης καθώς η ολοένα και αυξανόμενη ανεργία «σαρώνει» όλων των ειδών τους τίτλους, ιδιαίτερα όταν δεν συνοδεύονται από υψηλή καταγωγή, «δίκτυο σχέσεων-γνωριμιών» και «κληρονομικά δικαιώματα». Ακυρώθηκε ένα ολόκληρο φάσμα κοινωνικών προσδοκιών, συγκροτημένο εδώ και αρκετές δεκαετίες για τη δυνατότητα εργασιακής απασχόλησης μέσα από την πρόσβαση στην εκπαίδευση και τα διαπιστευτήριά της. 

Αναρωτιόμαστε όμως, εφόσον οι σχολικές επιδόσεις συνδέονται με την κοινωνική καταγωγή του μαθητή και την οικονομική του κατάσταση, ποιοι τελικά θα σπουδάζουν; Στη χώρα όπου απαγορεύεται η λειτουργία σχολείων σε χωριά, στη χώρα που κυριαρχεί η οικονομική λογική η οποία θεωρεί την παιδεία παραχώρηση και έξοδο, στη χώρα που σκοτώνει την εκπαίδευση, ποια ανάπτυξη θα εμφανιστεί; Ποια κοινωνία σκοπεύουν να μεγαλώσουν όταν περιορίζουν δραματικά τους πτυχιούχους, όταν κλείνουν σχολεία και πανεπιστημιακές Σχολές, όταν πολεμούν το βιβλίο και τη γνώση;

Η διαγραφή των αιωνίων φοιτητών έρχεται να ολοκληρώσει μαζί με τις σχεδιαζόμενες συγχωνεύσεις (βλ. κλείσιμο) Σχολών κάθε ελπίδα. Πλέον η ακαδημαϊκή γνώση θα υπάρχει μόνο για τους λίγους και μάλιστα θα συνδέεται άρρηκτα με την επαγγελματική αποκατάσταση που ορίζει η αγορά.

*ο Χλωπσιούδης δήμος,είναι φιλόλογος-συγγραφέας