Ανα­μέ­νο­ντας την α­νά­πτυ­ξη

Του Γα­βριήλ Σα­κελ­λα­ρί­δη

Με­τά και την τε­λευ­ταία συ­νε­δρία­ση του Eurogroup και την α­πο­δέ­σμευ­ση της πο­λυ­θρύ­λη­της πια δό­σης, η κυ­βέρ­νη­ση προ­σπα­θεί να πε­ρά­σει στην α­ντε­πί­θε­ση υ­πο­σχό­με­νη νέες κα­λύ­τε­ρες μέ­ρες. 

Η συ­νά­ντη­ση του Σα­μα­ρά με τα διευ­θυ­ντι­κά στε­λέ­χη των με­γα­λύ­τε­ρων πο­λυε­θνι­κών που λει­τουρ­γούν στην Ελλά­δα, την ε­βδο­μά­δα που πέ­ρα­σε, προ­σπα­θεί να φι­λο­τε­χνή­σει την ει­κό­να μιας Ελλά­δας που πλέ­ον βά­ζει πλώ­ρη για έ­να α­να­πτυ­ξια­κό 2013, έ­χο­ντας πε­ρά­σει πλέ­ον τον κά­βο της βιω­σι­μό­τη­τας του δη­μό­σιου χρέ­ους. Οι δη­λώ­σεις των α­ξιω­μα­τού­χων της Ευ­ρω­παϊκής Ένω­σης, η αλ­λα­γή στη ρη­το­ρι­κή της γερ­μα­νι­κής κυ­βέρ­νη­σης, σε συν­δυα­σμό με την α­να­βάθ­μι­ση της ελ­λη­νι­κής οι­κο­νο­μίας α­πό τη Standard and Poors και την α­πο­δο­χή των ελ­λη­νι­κών ο­μο­λό­γων α­πό την Ε­ΚΤ, προ­σπα­θούν να δη­μιουρ­γή­σουν έ­να κλί­μα ευ­φο­ρίας σχε­τι­κά με την ε­πό­με­νη χρο­νιά.

Μέ­σα σε αυ­τό το πλαί­σιο, οι ε­πι­κρι­τές της α­κο­λου­θού­με­νης πο­λι­τι­κής πα­ρου­σιά­ζο­νται ως ｫΚασ­σάν­δρες» και ｫκα­τα­στρο­φο­λό­γοι» α­πό τα μνη­μο­νια­κά φε­ρέ­φω­να. Δυ­στυ­χώς ό­μως, για ό­λους, δεν εί­ναι. Οι α­πο­φά­σεις σε ε­πί­πε­δο Ευ­ρω­ζώ­νης τό­σο για το δη­μό­σιο χρέ­ος ό­σο και για την α­κο­λου­θού­με­νη πο­λι­τι­κή δεν α­φή­νουν πε­ρι­θώ­ριο αι­σιο­δο­ξίας, ό­χι ε­ξαι­τίας κά­ποιας κα­τα­στρο­φο­λο­γι­κής ε­πι­θυ­μίας της Αρι­στε­ράς, αλ­λά λό­γω της ορ­θής α­νά­γνω­σης της πραγ­μα­τι­κό­τη­τας.

Η -σκλη­ρή- πραγ­μα­τι­κό­τη­τα εί­ναι ε­δώ...

Το δη­μό­σιο χρέ­ος δεν δύ­να­ται να κα­τα­στεί βιώ­σι­μο ού­τε μέ­σω της ε­πα­να­γο­ράς των ελ­λη­νι­κών ο­μο­λό­γων, ού­τε μέ­σω της μείω­σης των ε­πι­το­κίων, αλ­λά ού­τε και μέ­σω της ε­πι­στρο­φής των κερ­δών της Ε­ΚΤ –α­πό ελ­λη­νι­κά ο­μό­λο­γα- στην Ελλά­δα. Όλα τα πα­ρα­πά­νω βο­η­θούν μεν στην α­πο­μείω­ση του χρέ­ους, ό­μως στην ου­σία λει­τουρ­γούν ως παυ­σί­πο­να σε έ­ναν βα­ριά α­σθε­νή, και μά­λι­στα δη­μιουρ­γούν και ση­μα­ντι­κές ε­πι­πλο­κές. Για πα­ρά­δειγ­μα, η ε­πα­να­γο­ρά των ο­μο­λό­γων ση­μαί­νει δα­νει­σμό και με­γα­λύ­τε­ρο χρέ­ος, με­γα­λύ­τε­ρες χρη­μα­το­δο­τι­κές α­νά­γκες για τρά­πε­ζες και α­σφα­λι­στι­κά τα­μεία, ε­νώ πα­ράλ­λη­λα, α­πό τη στιγ­μή που τα hedge funds πλέ­ον εί­ναι οι μό­νοι ι­διώ­τες κά­το­χοι ελ­λη­νι­κών ο­μο­λό­γων, α­πε­μπο­λού­νται τα δι­καιώ­μα­τα του ελ­λη­νι­κού δη­μο­σίου για ε­νερ­γο­ποίη­ση των α­να­γκα­στι­κών ρη­τρών σε μελ­λο­ντι­κό κού­ρε­μα (α­παι­τεί­ται να συμ­με­τέ­χουν το 66% των κα­τό­χων, και πλέ­ον οι μό­νοι κά­το­χοι εί­ναι τα hedge funds, α­φού οι ελ­λη­νι­κές τρά­πε­ζες και τα α­σφα­λι­στι­κά τα­μεία δεν έ­χουν ελ­λη­νι­κά ο­μό­λο­γα).

Αλλά το ση­μα­ντι­κό πρό­βλη­μα α­πορ­ρέει α­πό τη συ­νέ­χι­ση της πο­λι­τι­κής λι­τό­τη­τας με ό­λο και πιο ε­ντα­τι­κούς ρυθ­μούς. Ακό­μα και στην έκ­θε­ση της Ευ­ρω­παϊκής Επι­τρο­πής, που πα­ρου­σιά­στη­κε αυ­τή την ε­βδο­μά­δα, γί­νε­ται λό­γος για κιν­δύ­νους ε­φαρ­μο­γής του προ­γράμ­μα­τος ε­ξαι­τίας των πα­ρε­νερ­γειών λό­γω ύ­φε­σης. Όμως οι αυ­τό­μα­τοι μη­χα­νι­σμοί πε­ρι­κο­πής δα­πα­νών, το νέο φο­ρο­λο­γι­κό, οι α­πο­λύ­σεις στο δη­μό­σιο, οι μειώ­σεις μι­σθών και συ­ντά­ξεων, οι πε­ρι­κο­πές των δη­μο­σίων ε­πεν­δύ­σεων συ­ντεί­νουν σε α­κό­μα με­γα­λύ­τε­ρη ύ­φε­ση. Και ό­σο η οι­κο­νο­μία βυ­θί­ζε­ται στην ύ­φε­ση -για έ­κτο έ­τος- το δη­μό­σιο χρέ­ος θα συ­νε­χί­ζει να καλ­πά­ζει. Άλλω­στε, εί­ναι γνω­στό στους οι­κο­νο­μο­λό­γους ό­τι για τη βιω­σι­μό­τη­τα του δη­μό­σιου χρέ­ους δεν έ­χουν ση­μα­σία τα ε­πι­τό­κια αυ­τά κα­θ’αυ­τά, αλ­λά η δια­φο­ρά των ε­πι­το­κίων με τους ρυθ­μούς α­νά­πτυ­ξης.

Αβίω­το το χρέ­ος

Η Moody’s σε έκ­θε­σή της αυ­τή την ε­βδο­μά­δα πα­ρα­δέ­χτη­κε ό­τι το ελ­λη­νι­κό δη­μό­σιο χρέ­ος δεν γί­νε­ται βιώ­σι­μο με αυ­τό το πρό­γραμ­μα. Και αυ­τό έ­χει ε­πι­πτώ­σεις στα σχέ­δια του κ. Σα­μα­ρά για α­νά­πτυ­ξη. Επεν­δύ­σεις δεν πρό­κει­ται να γί­νουν σε μια χώ­ρα που υ­πάρ­χουν ση­μα­ντι­κές αμ­φι­βο­λίες για τη δυ­να­τό­τη­τα ε­ξυ­πη­ρέ­τη­σης του δη­μό­σιου χρέ­ους. Κα­νείς ε­πεν­δυ­τής δεν πρό­κει­ται να δια­κιν­δυ­νεύ­σει τα κε­φά­λαια του, γνω­ρί­ζο­ντας ό­τι το κλί­μα α­βε­βαιό­τη­τας για την ελ­λη­νι­κή οι­κο­νο­μία θα συ­νε­χί­ζε­ται. Και ό­σο κι αν ο κ. Σα­μα­ράς και οι Ευ­ρω­παίοι α­ξιω­μα­τού­χοι προ­βαί­νουν σε δη­λώ­σεις εν­θάρ­ρυν­σης του ε­πεν­δυ­τι­κού κλί­μα­τος, οι ε­πί­δο­ξοι ε­πεν­δυ­τές ξέ­ρουν κα­λά να δια­κρί­νουν πό­σο αυ­τές γί­νο­νται για ε­πι­κοι­νω­νια­κούς λό­γους και πό­σο έ­χουν βά­ση. Επο­μέ­νως, η προ­σέλ­κυ­ση ε­πεν­δύ­σεων κά­τω α­πό αυ­τούς τους ό­ρους θα μεί­νει α­νεκ­πλή­ρω­τος πό­θος για τον κ. Σα­μα­ρά και τον πε­ρί­γυ­ρό του.

Γ

ια­τί, ό­μως, συ­νε­χί­ζουν σε αυ­τό το μο­τί­βο; Μό­νο ε­μείς α­ντι­λαμ­βα­νό­μα­στε αυ­τή την κα­τά­στα­ση; Η ε­ρώ­τη­ση ε­πι­δέ­χε­ται δύο συ­μπλη­ρω­μα­τι­κές α­πα­ντή­σεις. Από τη μία, υ­πάρ­χουν άν­θρω­ποι που πραγ­μα­τι­κά πι­στεύουν ό­τι μέ­σα α­πό τη λι­τό­τη­τα και τη δη­μο­σιο­νο­μι­κή ε­ξυ­γίαν­ση δη­μιουρ­γού­νται οι ό­ροι για να εμ­φα­νι­στεί ｫη κα­λή νε­ράι­δα της α­ξιο­πι­στίας» και να τε­θεί σε λει­τουρ­γία η α­να­πτυ­ξια­κή δια­δι­κα­σία. Αυ­τοί κυ­ρίως εί­ναι οι άν­θρω­ποι των διε­θνών ορ­γα­νι­σμών τό­σο στο ΔΝΤ ό­σο και στην Ευ­ρω­παϊκή Επι­τρο­πή, οι ο­ποίοι έ­χο­ντας έ­να δι­δα­κτο­ρι­κό α­πό έ­να πα­νε­πι­στή­μιο με κύ­ρος, πι­στεύουν δογ­μα­τι­κά στην οι­κο­νο­μι­κή ορ­θο­δο­ξία. Δεν τους περ­νά­ει καν α­πό το μυα­λό ό­τι υ­πάρ­χει και η τα­ξι­κή πά­λη, πι­στεύουν ό­τι ο κό­σμος λει­τουρ­γεί μέ­σα α­πό οι­κο­νο­μι­κά μο­ντέ­λα και ό­τι μπο­ρεί σή­με­ρα κά­ποιοι να πλήτ­το­νται α­πό αυ­τές τις πο­λι­τι­κές, αλ­λά μπο­ρούν να πε­ρι­μέ­νουν ό­τι σε λί­γο και­ρό θα ε­πι­βρα­βευ­τούν. Το προ­τε­στα­ντι­κό ή­θος της ορ­θό­δο­ξης οι­κο­νο­μι­κής θεω­ρίας πλέ­ον ε­πι­κα­θο­ρί­ζει το σχε­δια­σμό της οι­κο­νο­μι­κής πο­λι­τι­κής.

Κά­ποιοι κερ­δί­ζουν α­πό τη λι­τό­τη­τα

Από την άλ­λη, ό­μως, υ­πάρ­χουν και κά­ποιοι που ξέ­ρουν ό­τι κερ­δί­ζουν α­πό αυ­τές τις πο­λι­τι­κές, κά­ποιοι που ξέ­ρουν πο­λύ κα­λά ό­τι η τα­ξι­κή πά­λη και υ­πάρ­χει και ε­πι­κα­θο­ρί­ζει τα πά­ντα. Αυ­τές οι πο­λι­τι­κές εί­ναι μια χρυ­σή ευ­και­ρία για το κε­φά­λαιο να ξε­κα­θα­ρί­σει τους λο­γα­ρια­σμούς του με ο­τι­δή­πο­τε μέ­χρι τώ­ρα στε­κό­ταν α­νά­χω­μα στην κερ­δο­φο­ρία τους, ό­πως για πα­ρά­δειγ­μα οι μι­σθοί, το κοι­νω­νι­κό κρά­τος, ο δη­μό­σιος το­μέ­ας και οι μι­κρές και πο­λύ μι­κρές ε­πι­χει­ρή­σεις. 

Το κε­φά­λαιο εκ­με­ταλ­λευό­με­νο την ｫε­πι­στη­μο­νι­κή ου­δε­τε­ρό­τη­τα» των οι­κο­νο­μο­λό­γων που σχε­διά­ζουν την πο­λι­τι­κή, έ­χει κά­θε συμ­φέ­ρον να πα­ρου­σιά­ζο­νται οι πα­ρα­πά­νω α­ντι­λή­ψεις ως οι­κου­με­νι­κή α­λή­θεια. Οι άρ­ρη­τοι αυ­τοί στό­χοι του κε­φα­λαίου για ό­σο το δυ­να­τό με­γα­λύ­τε­ρη υ­πο­τί­μη­ση της ερ­γα­σίας, γί­νο­νται λοι­πόν ｫοι­κου­με­νι­κή α­λή­θεια» μέ­σα α­πό τις οι­κο­νο­μι­κές θεω­ρίες της ｫε­σω­τε­ρι­κής υ­πο­τί­μη­σης» και της ｫε­πε­κτα­τι­κής δη­μο­σιο­νο­μι­κής λι­τό­τη­τας».

Η Αρι­στε­ρά στην Ελλά­δα έ­χει κα­τα­φέ­ρει σε με­γά­λο βαθ­μό να α­πο­κα­λύ­ψει τι κρύ­βε­ται πί­σω α­πό τη μνη­μο­νια­κή εμ­μο­νή και να προ­κα­λέ­σει ρωγ­μές, αν ό­χι να σπά­σει, την ι­δε­ο­λο­γι­κή η­γε­μο­νία. Δεν αρ­κεί ό­μως μό­νο αυ­τό για το 2013, α­φού πλέ­ον η κοι­νω­νι­κή κρί­ση, α­πό ό,τι φαί­νε­ται, θα ξε­πε­ρά­σει κά­θε πρό­βλε­ψη. Χρειά­ζε­ται και κοι­νω­νι­κή αλ­λη­λεγ­γύη, και α­πο­κά­λυ­ψη του α­ντι­πά­λου, και ε­πε­ξερ­γα­σία προ­τά­σεων, και α­ντί­στα­ση στο πο­λι­τι­κό και κοι­νω­νι­κό ε­πί­πε­δο.

Πηγη: Η Εποχή