Πέμπτη 27 Δεκεμβρίου 2012

Η Λατινική Αμερική αλλάζει, γιατί όχι και η Ευρώπη;



Του Πάνου Τριγάζη

Ο ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ υποστηρίζει ότι, αγωνιζόμενος κατά των ακραίων μνημονιακών πολιτικών, ο ελληνικός λαός αγωνίζεται για λογαριασμό όλων των λαών της Ευρώπης και ότι μια μεγάλη αλλαγή στην Ελλάδα με κυβέρνηση της Αριστεράς μπορεί να λειτουργήσει ως καταλύτης για ριζικές αλλαγές και ανατροπές στο επίπεδο της Ε.Ε.

Μήπως υπερβάλλουμε; Μπορεί από μια χώρα να ξεκινήσει ένα ντόμινο ελπιδοφόρων αλλαγών σε μια μεγάλη περιοχή της γης; Η θετική απάντηση στο ερώτημα αυτό πηγάζει από την εμπειρία της Λατινικής Αμερικής, που ως την εκπνοή του 20ού αιώνα χαρακτηριζόταν «ξέφραγο αμπέλι των ΗΠΑ» και όπου ως το 1999 υπήρχε μόνο μία αριστερή κυβέρνηση, αυτή του Φιντέλ Κάστρο στην Κούβα. Από τότε η εκλογή του Ούγκο Τσάβες ως προέδρου της Βενεζουέλας είχε ισχυρή επίδραση στη Λατινική Αμερική, με αποτέλεσμα αριστερές εκλογικές νίκες σε σειρά χωρών της περιοχής, στις οποίες ανέλαβαν τη διακυβέρνηση συνασπισμοί αριστερών και προοδευτικών δυνάμεων, με επικεφαλής χαρισματικούς ηγέτες, όπως ο πρώην συνδικαλιστής Εμμανουέλ Λούλα στη Βραζιλία, ο Ινδιάνος Έβο Μοράλες στη Βολιβία, ο Ραφαέλ Κορέα στον Ισημερινό, ο παλιός μας γνώριμος Ντανιέλ Ορτέγκα στη Νικαράγουα και άλλοι.


Ορόσημο η Κουβανική επανάσταση


Η χώρα μας έχει πολλά κοινά με τη Λατινική Αμερική. Θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για κοινές διαδρομές στην Ιστορία, να επικαλεστούμε τον Μπάιρον που έγραφε σ' ένα ποίημά του: «Μύρια στήθη συνενώνει μία και κοινή αιτία / Δυτικοί κι ανατολίτες επαναστατούν με βία / Πάνω στις κορφές του Άθω και τις Άνδεις κυματίζει / Λάβαρο που 'ναι το ίδιο και δύο κόσμους χαιρετίζει» («Η Εποχή του Ορειχάλκου»).

Όμως, πολύ έντονα και πολυδιάστατα με τους λαούς της Λατινικής Αμερικής μας συνδέουν τα τελευταία χρόνια. Οι αγώνες των Ελλήνων και Ευρωπαίων εργαζομένων, των Ελλήνων και Ευρωπαίων αριστερών κατά του νεοφιλελευθερισμού και του ευρωατλαντισμού πήραν ισχυρή ώθηση από τις ελπιδοφόρες αλλαγές στη Λατινική Αμερική.




Η Λατινική Αμερική έχει μακρά ιστορία επαναστατικών αγώνων. Ορόσημο αποτελεί η νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης στην Κούβα, πριν 53 χρόνια. «Είναι το σημαντικότερο γεγονός στη Λατινική Αμερική από την εποχή της κραυγής του Εμιλιάνο Ζαπάτα: Γη και Ελευθερία», γράφει ο Εντουάρντο Γκαλεάνο στο βιβλίο του «Οι ανοιχτές φλέβες της Λατινικής Αμερικής». «Η Κουβανική Επανάσταση είναι η κληρονομιά ολόκληρης της Λατινικής Αμερικής», τονίζει ο Ουρουγουανός διανοητής.

Επρόκειτο για μια γνήσια λαϊκή επανάσταση, που είχε άξια ηγεσία. «Στην Κουβανική Επανάσταση - γράφει ο Τσε στις 8.10.1962 - πρέπει να διαχωρίσουμε δύο διαφορετικές περιόδους: την περίοδο της ένοπλης δράσης μέχρι και την 1η Γενάρη 1959 και τη μετέπειτα περίοδο του πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού μετασχηματισμού».

Το ότι επιβίωσε η επανάσταση της Κούβας μετά τη διάλυση της ΕΣΣΔ (1991), και σε πείσμα του αμερικανικού εμπάργκο (που διαρκεί και σήμερα), δεν μπορεί παρά να σημαίνει ότι έχει ισχυρά λαϊκά ερείσματα.

Όχι μόνο δεν υποτάχθηκε και δεν κατέρρευσε η Κούβα των 10 εκατομμυρίων ψυχών, αλλά παρέμεινε μια ισχυρή φωνή για όλες τις χώρες του «τρίτου κόσμου», πρωταγωνιστώντας στο Κίνημα των Αδεσμεύτων και καταγγέλλοντας την απληστία των ισχυρών και τα δεινά της νεοφιλελεύθερης καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης.


Η Λατινική Αμερική στον 21ο αιώνα


Σήμερα η Κούβα έχει πολλούς φίλους γύρω της. Στην εκπνοή του 20ού αιώνα πρώτη η Λατινική Αμερική αμφισβήτησε τους νεοφιλελεύθερους μονόδρομους και την παντοδυναμία των ΗΠΑ. Η πρώτη αντινεοφιλελεύθερη εξέγερση, που τράβηξε τα βλέμματα όλου του κόσμου, ήταν το επαναστατικό κίνημα των Ζαπατίστας στο Μεξικό. Λίγα χρόνια μετά, ήρθε η πρώτη μεγάλη νίκη, που ανέδειξε πρόεδρο της Βενεζουέλας τον Ούγκο Τσάβες. Παράλληλα, η Βραζιλία γινόταν το λίκνο του συντονισμού του κινήματος κατά της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, με τη σύγκληση, το 2001, του 1ου Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε. Εκεί πρωτοδιακηρύχθηκε ότι «ένας άλλος κόσμος είναι εφικτός».

Στην αυγή του 21ου αιώνα, ο ένας μετά τον άλλο οι λαοί της Λατινικής Αμερικής άρχισαν να εμπιστεύονται το μέλλον τους σε αριστερές και προοδευτικές δυνάμεις: στη Βραζιλία, στη Βολιβία, στην Αργεντινή, στην Ουρουγουάη, στη Νικαράγουα, στη Χιλή, στον Ισημερινό, στην Παραγουάη, στο Σαλβαντόρ.

Το όραμα των αριστερών δυνάμεων είναι μια ενωμένη Λατινική Αμερική και Καραϊβική, όπως ήταν το όραμα του Σιμόν Μπολιβάρ, του Τσε Γκεβάρα, του Αλιέντε και του Φιντέλ Κάστρο. Ήδη παίρνουν ώθηση οι περιφερειακές συνεργασίες. Υπάρχει και ενισχύεται η Mercosur, στην οποία συμμετέχουν η Αργεντινή, η Βραζιλία, η Παραγουάη, η Ουρουγουάη και η Βενεζουέλα. Νέα μορφή συνεργασίας είναι η ALBA, στην οποία συμμετέχουν η Κούβα, η Βολιβία, η Νικαράγουα, η Ονδούρα, με παρατηρητή το Εκουαδόρ. Τον Μάιο του 2008 ιδρύθηκε η Unasur, δηλαδή η Ένωση Νοτιοαμερικανικών Κρατών.

Ο δρόμος τους δεν είναι εύκολος. Οι δυνάμεις της συντήρησης δεν καταθέτουν τα όπλα, όπως δείχνει η εσωτερική σύγκρουση στη Βολιβία και τη Βενεζουέλα.


Με όπλο την ενότητα της Αριστεράς

Στη Λατινική Αμερική οι αριστερές δυνάμεις όλων των αποχρώσεων βρήκαν νωρίς τον δρόμο του διαλόγου και της κοινής δράσης. Το 1990 ιδρύθηκε το «Φόρουμ του Σάο Πάολο», με πρωτοβουλία του Κόμματος Εργαζομένων της Βραζιλίας, όπου συμμετέχουν πάνω από 100 κόμματα και κινήματα της Αριστεράς. Εκπροσωπούνται σ' αυτό ιστορικά και νέα αριστερά ρεύματα, με πλατιά κοινωνική βάση.

Με το «Φόρουμ του Σάο Πάολο», αλλά και με τις αριστερές δυνάμεις κάθε χώρας της Λατινικής Αμερικής, το Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και ο ΣΥΝ έχουν αναπτύξει στενές σχέσεις αλληλεγγύης και συνεργασίας. Η δράση μας στο Ευρωκοινοβούλιο υπέρ της ισότιμης ανάπτυξης των σχέσεων Ε.Ε. - Λατινικής Αμερικής αναγνωρίζεται από τους συντρόφους μας στο δυτικό ημισφαίριο.

Έχουμε συναντηθεί με τη λατινοαμερικάνικη Αριστερά στις διαδικασίες του Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ. Έχουμε συμπορευτεί μαζί της σε αντινεοφιλελεύθερες, αντιπολεμικές και αντιρατσιστικές διαδηλώσεις.

Ανάμεσα στις προτεραιότητές μας είναι η πλήρης άρση του αποκλεισμού της Κούβας. Είναι υπερώριμο σήμερα το αίτημα αυτό.

Η αλληλεγγύη και η συνεργασία των δυνάμεων της Αριστεράς στο εθνικό επίπεδο, αλλά και στο επίπεδο της Λατινικής Αμερικής αποτελούν πηγή έμπνευσης και για τις δικές μας αντίστοιχες προσπάθειες στην Ελλάδα και την Ευρώπη.

Η παλιά ιδέα ότι η Λ. Αμερική αποτελεί την «πίσω αυλή» των ΗΠΑ είναι πλέον απολίθωμα, γράφει ο Ιγνάσιο Ραμονέ «Στη Λ. Αμερική - τονίζει ο πρώην διευθυντής της Le Monde diplomatique - οι νέοι σοσιαλισμοί του 21ου αιώνα, ενισχυμένοι από τη δυναμική του κοινωνικού κινήματος, ξεχειλίζουν από πολιτική δημιουργικότητα και κοινωνική ευρηματικότητα. Παρακολουθούμε μια αναγέννηση, μια πραγματική επανίδρυση της ηπείρου». 


* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ ΕΚΜ και υπεύθυνος της Επιτροπής Διεθνών Σχέσεων

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου